Onze oprichter Miriam Notten gaf een gesproken column op 19 april 2018 bij de presentatie van het rapport It takes two Tango dat Panteia en La Red in gezamenlijkheid schreven in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. We willen jullie de column niet onthouden natuurlijk.
De weg naar de top, de heilige graal voor talentvolle vrouwen, is bezaaid met uitdagingen. Deze weg is het grote-mensenspel om de knikkers. Een route over een ganzenbord, Mens-erger-je-niet, het schaakbord, Monopoly en Kolonisten van Catan, of sinds een poosje gewoon Catan, want dat was internationaal een verantwoorde benaming voor de metafoor van land veroveren.
Zonder goede voorbereiding ben je nergens én het gaat zeker niet vanzelf. Dus jouw reis over het bord begint met weten wat je eigenlijk wil bereiken. Maak een keuze en stel waar nodig bij, maar alle opties open laten maakt het ontzettend lastig om de eerste stap te zetten. Het maakt nogal uit of je op reis gaat naar Parijs of de Filippijnen of navigeert naar de top naar een Raad van Toezicht van een Hogeschool of de Raad van Commissarissen van een Rabobank.
Mijn eigen reis naar de top kent meerdere bestemmingen. Allereerst naar de top van mijn kunnen door mijn ervaring door te geven met lesgeven op de universiteit van Curaçao en in Bordeaux, Stuttgart is al ‘in-the-pocket’. Dan naar de top van mijn tijd door toegelaten te worden tot de boardroom, het liefst in een maritieme of andere technische omgeving. En naar de top van mijn ondernemerschap door de missie om sociaal kapitaal op ieders balans te krijgen in de komende tien jaar.
Zet jezelf vast in de boardroom van jouw keuze. Want om gekozen te kunnen worden, moeten degenen die gaan kiezen op de hoogte gebracht worden van jouw bestaan. Dat betekent dat het netwerk van het netwerk waar je in wilt doordringen, jou eerst moet hebben leren kennen en waarderen. Zodat deze mensen anderen op je kunnen attenderen en als ambassadeur voor je aan het werk kunnen zijn om anderen te helpen jou te selecteren.
Dat betekent dat het absoluut niet voldoende is om je werk goed te doen. Je zult er verhalen over moeten vertellen of anderen verhalen moeten laten vertellen over wat jij in de wereld te betekenen hebt. Weet je eigenlijk wel welke mensen dat al voor je doen? Of welke mensen bereid zouden zijn om dat voor je te doen? En wat ze over je vertellen? En aan wie vertellen ze het dan?
Zichtbaarheid is een kwestie van investeren, investeren in het bezoeken van de juiste feestjes en aanhaken bij de juiste invloedrijke gezelschappen. Sta je op al de juiste uitnodigingslijstjes? Dat is nog niet eens zo eenvoudig. Ook de directeuren van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat realiseerden zich nog deze week dat ze niet direct aangehaakt zijn op de netwerken van de invloedrijke industriëlen in Nederland. Daarvoor moet je namelijk bij de businessclub van het Rijksmuseum zijn, of aangehaakt zijn bij de bestuurlijke gremia van het concertgebouw Amsterdam, of iets in de melk te brokkelen hebben bij VNO-NCW.
Invloedrijke netwerken zijn van alle tijden. In de dertiger jaren maakten de society ladies in het diepe zuiden van Amerika al de tactische keuzes voor het bezoeken van de juiste garden parties. Wat zijn dat dan die juiste parties? Die feestjes die centraal staan. Waar de grootste groep het vaakste komt, waar de overlap het grootst is en waar de dame komt die naar de meeste verschillende feestjes gaat. Dus je hoeft zeker niet naar alle feestjes, maar alleen naar die feestjes die als hub functioneren.
En dan komt er meteen een groot verschil tussen mannen en vrouwen aan de orde. Mannen netwerken bij de vleet en houden er vier tot zes nevenactiviteiten op na, die variëren van Rotary tot aan bestuursfuncties bij bijvoorbeeld een natuurorganisatie. Vrouwen netwerken veel minder en houden het met maximaal twee nevenactiviteiten wel voor gezien. En de nevenactiviteiten die gekozen worden, zijn niet eens altijd tactisch gekozen. Zou je tactisch kiezen dan ga je eerder zeilen dan paardrijden, kies je vaker voor hockey dan aerobics, specialiseer je je in moderne kunst en laat je astrologie links liggen. Want onze eigen bestuurlijke elite is sinds 1973 niet veranderd.
Ja, de namen zijn veranderd, maar de kenmerken van deze groep niet, zeilen en hockey, bestuurlijk actief bij een natuurorganisatie en operagezelschap. Alle ‘old boys’ dogma’s zijn nog steeds waar. Doe er je voordeel mee en maak tactische keuzes voor de invulling van je tijd.
Kiezen doen we het liefste voor mensen die hetzelfde zijn, soort zoekt soort. We kiezen elkaar op etnische afkomst, leeftijd en gender. In een door mannen gedomineerde omgeving is het lastig concurreren op zichtbare genderverschillen. In zulke gevallen is het goed te inventariseren wat jou gelijk maakt met je doelgroep. Is het de context waar je elkaar treft, dus dat feestje of dat specifieke netwerkgezelschap? Is het de gemeenschappelijke studieachtergrond of woonplaats? Of is het de gemeenschappelijke kennissenkring?
Als je weet wat de kenmerken zijn van jouw doelnetwerk dan kun je je tenminste goed voorbereiden. Wat weten ze? Waar wonen of woonden ze? Wat zijn hun hobby’s? Waar komen ze? Wie kennen ze? En waar zit de overlap met jouzelf of met jouw netwerk. Dan kun je gaan organiseren dat plekken een etappe vormen in jouw reis en dat gemeenschappelijk kennissen gaan werken als de toegangssleutel die je zelf niet hebt. Niet ‘who is’ maar ‘who are’ your wingmen om het met TopGun te zeggen. Wie steunt je en loodst je binnen bij groepen mensen en op plekken waar je zelf de sleutel niet van hebt? Kennen jouw wingmen jou goed genoeg, kennen ze je ambities en sta je wel bij ze op het netvlies? Want uit het oog is uit het hart.
Heb je de juiste kennis en vaardigheden? Oefening baart kunst en iedereen kan een relevant netwerk opbouwen. Je moet er alleen wel wat voor doen. Begin vandaag en vraag de mensen naast je om bij jouw reisgezelschap aan te haken, deel je verhaal en je bestemming zodat iedereen mee kan gaan denken en doen, benoem wat uniek is aan jou zodat we weten waar we jou voor moeten hebben.
Op elk moment tijdens jouw reis ben je beslist al een stap verder dan anderen die net aan hun reis beginnen. Neem nieuwe reizigers onder je vleugels, deel je kennis en ervaring en geef toegang tot jouw unieke netwerk. ‘Paying it forward’ plaveit jouw eigen weg met kansen.
Hoe zit het met mijn bestemmingen?
De eerste stop is Curaçao. Mijn netwerk is aan het werk om mij de juiste introducties en informatie te bieden zodat ik half mei op bezoek kan om kennis te maken. Bordeaux is de volgende etappe.
Om als commissaris/toezichthouder aan de slag te kunnen ben ik net lid geworden van de Nederlandse vereniging van Commissarissen en Directeuren. Ik werd getipt door een door de wol geverfde mannelijke commissaris dat dit echt ‘the place to be’ is én dat er een chronisch tekort is aan commissarissen en helemaal commissarissen die vrouw zijn. De NCD verzorgt een aansprekende opleiding waar ik binnenkort mee begin. Natuurlijk schrijf ik me ook in bij www.topvrouwen.nl. Voor mijn eerste boardroom naar keuze, die van de RvT van de hogeschool Zeeland ben ik voor de nieuwe lichting van 2018 te laat, maar 2020 is haalbaar. Het is de plek van mijn oude zeevaartschool en dat lijkt me een leuke plek om mijn kennis en kennissen in te zetten.
Om sociaal kapitaal op de balans te krijgen bouw ik elke dag weer aan een strategisch netwerk van invloedrijke mensen, waar het niet alleen goed kersen mee eten is, maar met wie het ook uiterst gezellig is een hapje mee te eten en te kletsen over mijn favoriete onderwerpen leven, liefde en geluk.
Kijkend naar de elf persoonsgebonden profielkenmerken voor de Raad van Toezicht voor de Hogeschool Zeeland zijn er twee makkelijk: ik ben vrouw én ik kom van buiten de provincie Zeeland. Van de overige negen profielkenmerken ben ik overtuigd dat ik het kan en genoeg in mijn mars heb, ook al staat het niet allemaal op mijn CV.
Is de vraag of je het kan en de vraag of je het redt uniek? Nee, deze week kwam een voorzitter van een Raad van Bestuur van een grote zorginstelling op mijn pad. Deze man stopt over twee jaar met werken en wil graag ergens commissaris worden, maar weet niet hoe hij dat aan moet pakken. Hij heeft mij nodig voor het juiste netwerkadvies. Bij wie moet hij op de koffie? Waar moet hij zijn? Stiekem grinnik ik een beetje bij de vraag van deze ‘old boy’, we zijn ten slotte allemaal maar mens en willen graag landen op de plek waar ze op ons zitten te wachten. Jong, oud, man of vrouw we kunnen allemaal wel een ‘wingman’ gebruiken. Wie wordt die van jou?
Uitgesproken 19 april 2018 door Miriam Notten bij Panteia bij de presentatie van het rapport It Takes Two to Tango.
