Miriam Notten schrijft maandelijks een column voor het Zjournaal. Er is de afgelopen maanden al een aantal interessante onderwerpen aan bod gekomen. In het nieuwe Zjournaal schrijft Miriam over “duurzame relaties”. Voor veel professionals is het opbouwen en onderhouden van een netwerk tegenwoordig een vereiste om kwaliteitswerk te kunnen leveren.
Het actief opbouwen en onderhouden van relaties is noodzakelijk voor het polsen van wat er speelt in de wereld, het verder ontwikkelen van kennis, het betrekken van de juiste spelers bij nieuwe ontwikkelingen, het ondernemen van gemeenschappelijke activiteiten met anderen – en nog vele andere doelen.
‘Duurzaam en strategisch netwerken’ betekent dat we inzien dat onze relaties met anderen veelal bepalen hoe we onze doelen bereiken – en daar bewust naar gaan handelen. Relaties aangaan en onderhouden voelt als het goed gaat aan als een ‘spontaan’ proces. Toch houden mensen zich daarbij aan een aantal duidelijk voorspelbare regels en wetten, die nuttig zijn om te kennen als we ons netwerk duurzaam en strategisch willen onderhouden en inzetten.
Gelegenheidsstructuur
Het lijkt een open deur, maar om een relatie met mensen aan te kunnen gaan moeten we hen eerst ontmoeten: “There is no mating without meeting”. Het podium voor die ontmoetingen bestaat uit alle plaatsen waar we mensen tegen kunnen komen. In ons dagelijks leven komen we veelal maar op een beperkt aantal plaatsen: we zijn thuis, onderweg ergens naar toe, op het werk, op bezoek bij anderen, in de virtuele wereld en daarnaast maar op een relatief klein aantal andere plaatsen, zoals cursussen en vakantiebestemmingen.
De hoeveelheid verschillende mensen die in onze zelf vormgegeven gelegenheidsstructuur rondloopt is tamelijk groot. Met lang niet iedereen maken we contact en met lang niet alle mensen met wie we contact maken voelen we een klik. Het al dan niet doorontwikkelen van een eerste contact tot een relatie wordt gestuurd door similariteit, transitiviteit en reciprociteit.
Similariteit
Uiterlijke kenmerken spelen een belangrijke rol in de beslissing om contact te gaan maken met onbekenden. We blijken daarbij een sterke, duidelijk aantoonbare voorkeur te hebben voor mensen die kenmerken met ons gemeen hebben.
Transitiviteit
Dit is het verschijnsel dat vrienden van vrienden ook elkáár zullen leren kennen op de lange termijn. Zij lopen immers rond in een deels overlappende gelegenheidsstructuur.
Reciprociteit
De allerbelangrijkste basisregel achter de relaties die we met mensen aangaan is dat we eerlijk willen ruilen. Op de lange termijn is het voor iedereen duidelijk dat we ons aan de regel ‘voor wat hoort wat’ houden. Deze ‘wet van de wederkerigheid’, komt neer op het steeds proberen in te wisselen van ‘tegoeden’. Raakt het werken met deze tegoeden in onbalans, dan voelen we ons daar ongemakkelijk bij.
Onderhoud
De laatste, meest bekende regel rondom relaties is dat zij onderhouden moeten worden. Om relaties te laten blijven bestaan is regelmatig terugkerende aandacht nodig. Mensen die we niet regelmatig aan ons bestaan herinneren hebben de neiging ons te vergeten, waardoor het contact dreigt te verwateren.
Bovenstaande relatieregels vormen de voorwaarden waaronder relaties zich kunnen ontwikkelen. Wat er daadwerkelijk gebeurt is uiteraard afhankelijk van allerlei keuzes die we maken. Daarbij spelen onder andere onze smaak, stijl en persoonlijkheid een rol, alsmede een strategie die bepaalt met welk doel, waar, wanneer en hoe we aandacht aan mensen gaan besteden. Zetten we die strategie op de lange termijn op de juiste manier in bij het ontwikkelen van relaties, dan zijn we in feite bezig met network engineering: het met gerichte interventies sturen op duurzame relatieontwikkeling.
Miriam Notten
